2020 թ-ին Իտալիայում COVID19-ի բռնկումը իրական մարտահրավեր էր համաշխարհային հանրության, եվրոպական տարածաշրջանի և, մասնավորապես, Իտալիայի համար։
Համաճարակի բռնկումից ի վեր փորձագետները մշտապես փորձում են գնահատել համաճարակի հետևանքները Իտալիայի տնտեսության վրա։
Վերջերս կատարված կանխատեսումները բավական մտահոգիչ են և վկայում են իտալական տնտեսության զգալի անկման վտանգի մասին։ 2020 թվականի մարտին անցկացված հարցման արդյունքում պարզվեց, որ Իտալիայում սննդի և ծառայությունների ոլորտում գործող ընկերությունները հիմնականում կրում էին կորոնավիրուսի ազդեցությունը (COVID-19): Ավելի կոնկրետ՝ այս ոլորտի ձեռնարկությունների մոտ 99 տոկոսը հաստատեց, որ այս համաճարակի բռնկումը ազդել է իրենց բիզնեսի վրա: Ավելին, տուժած երկրորդ ոլորտը տրանսպորտն էր: Այս ոլորտում գործող ընկերությունների մոտ 83 տոկոսը հաստատում է, որ կորոնավիրուսը ազդում է իրենց գործունեության վրա:
Ըստ 2020 թվականի մարտ ամսվա կանխատեսման՝ գնահատվում էր, որ Իտալիայի ՀՆԱ-ն կնվազի կորոնավիրուսի ազդեցության պատճառով (COVID-19): Մասնավորապես, կանխատեսվում էր, որ Իտալիայի ՀՆԱ-ն մինչև 2020 թվականի առաջին եռամսյակի վերջը կիջնի երեք տոկոսով: Երկրորդ եռամսյակում այդ ցուցանիշը կարող է նվազել հինգ տոկոսով:
Ըստ կանխատեսումների՝
Իտալիայի ՀՆԱ-ն 2020-ին կնվազի վեց տոկոսով նախորդ տարվա համեմատ: ՀՆԱ աճի վերաբերյալ տարբեր գնահատականներ հրապարակվել են կորոնավիրուսների բռնկումից ի վեր՝ հաշվի առնելով տարբեր սցենարներ: Գծապատկերում պատկերված տվյալները հաշվարկվել են` կանխատեսելով համաշխարհային համաճարակի ավարտը 2020 թվականի ամռան վերջին:
Կորոնավիրուսի տարածման բարձր մակարդակը անմիջականորեն ազդել է Իտալիայում էլեկտրոնային առևտրի ծավալների վրա։ 2020 թ.-ի փետրվար-մարտ ամիսների ընթացքում Իտալիայում առցանց վաճառքը զգալիորեն աճել է 2019 թ.-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Մասնավորապես, մարտի 8-ին առցանց վաճառքը գրանցել է աճ շուրջ 90 տոկոսով` նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ:
Էլեկտրոնային առևտրի ծավալների նման աճը դիտարկվող ժամանակահատվածում, ինչպես նաև հետագայում, պայմանավորված է Իտալիայում բնակչության շարժի նկատմամբ կիրառվող սահմանափակումներով, վարակակիր դառնալու հնարավոր ռիսկերով և այլ դրդապատճառներով։
Ըստ 2020 թվականի մարտ ամսվա կանխատեսման՝ գործազրկության մակարդակը Իտալիայում 2020 թ.-ին կարող է հասնել 11,2 տոկոսի՝ կորոնավիրուսի (COVID-19) բռնկման ազդեցության պատճառով: Այնուհետև ակնկալվում է, որ 2021 թ.-ին այն կնվազի մինչև 9,6 տոկոս: Իտալիայի գործազրկության մակարդակը 2019 թվականին գրեթե հասավ 9,9 տոկոսի:
Տնտեսության առանձին ոլորտներում Իտալիայում նկատվում է լուրջ անկում։ Մասնավորապես, 2020 թվականի փետրվարի 23-ից մարտի 1-ը գնահատականներով կինոինդուստրիայի գնահատված վնասը կազմել է մոտ 7,3 միլիոն եվրո: Վնասների այս զգալի աճը կապված է Իտալիայում նոր կորոնավիրուսի (COVID-19) ազդեցության հետ:
Փաստորեն, դիտարկված շաբաթվա ընթացքում մի շարք մշակութային իրադարձություններ չեղարկվեցին, բացի այդ չեղարկվեցին նաև ֆուտբոլային խաղերը, լրջագույն կորուստներ կրեց և շարունակում է կրել զբոսաշրջային ոլորտը։ Դեռևս վաղ է կանխատեսել անգամ, թե անգամ հնարավոր սցենարներից լավագույնի դրսևորման դեպքում ե՞րբ կսկսի առողջանալ Իտալիայի համար հիմնաքարային համարվող այս ոլորտը։
Հետաքրքրական է այն հանգամանքը, որ ընդհանուր անկման ֆոնին իրացման ծավալների զգալի աճ է արձանագրում մանրածախ առևտրի ոլորտը։ Ասվածի հիմնական պատճառներից մեկն այն է, որ իրավիճակի անորոշությունը դրդում է մարդկանց պատրաստ լինել վատագույն սցենարների։ Իսկ պաշտպանության լավագույն տարբերակը սննդով և առաջին անհրաժեշտության այլ ապրանքներով զինումն է, ինչին էլ ստեղծված պայմաններում միտված է համաշխարհային հանրությունը։
Ակնկալվում է, որ կորոնավիրուսի ազդեցությունը (COVID-19) կհանգեցնի իտալական արդյունաբերական արտադրության և երկրի ՀՆԱ-ի անկմանը: Այնուամենայնիվ, արդյունաբերական որոշ ճյուղեր կարող են ունենալ եկամուտների աճ: Ի թիվս այլոց՝ կանխատեսվում է էլեկտրոնային առևտրի, սննդի մանրածախ առևտրի և բժշկական տեխնիկայի իրացման արդյունքում ստացված հասույթը գրանցելու է ամենամեծ աճը:
Մարտի 16-ին Իտալիայի Կառավարությունը ներկայացրեց 25 միլիարդ եվրոյի փաթեթ (որը կազմում է ՀՆԱ-ի 1,1 տոկոսը)՝ որպես անհապաղ պատասխան COVID19- ի բռնկմանը, որպեսզի ամրապնդվի իտալական առողջապահական համակարգը, աջակցություն տրամադրվի ստեղծված իրավիճակում տուժած սուբյեկտներին և խթանվի այն ճյուղերի զարգացումը, որոնք կենսունակ են ստեղծված պայմաններում։
Աջակցության միջոցառումների փաթեթի չորս ուղղություններն են.
- Առողջապահության ազգային համակարգի ամրապնդում՝ 3,2 մլրդ եվրո
- Զբաղվածության մակարդակի և եկամուտների պահպանում՝ 10,3 մլրդ եվրո
- Աջակցություն բիզնեսին և տնային տնտեսություններին՝ 5,1 մլրդ եվրո
- Կասեցնելով հարկային վճարումները՝ և՛ աշխատողների, և՛ բիզնեսի համար հարկային խթանների տրամադրումը՝ 1,6 մլրդ եվրո
1-ին միջոցառման իրականացման նպատակով կառավարությունը մոբիլիզացրել է անհրաժեշտ բոլոր ռեսուրսները ՝ առողջապահության համակարգի, քաղաքացիական պաշտպանության վարչության և իրավապահ մարմինների աշխատակազմի և գործիքների ապահովման համար, որպեսզի օգնեն հիվանդությունից տուժած մարդկանց և կանխեն, մեղմացնեն համաճարակի հետևանքները:
Ավելի կոնկրետ՝ Կառավարությունն անմիջապես ձեռնարկել է միջոցառումներ բժշկական և բուժքույրական անձնակազմ վարձելու, առողջապահական ծառայության ստորաբաժանումներն ուժեղացնելու և մասնավոր հիվանդանոցներում ներգրավելու համար:
Կառավարությունը նաև կատարելագործել է բժշկական պաշտպանական սարքավորումների գնումների ընթացակարգերը: Սա, ի թիվս այլ արդյունքների, թույլ տվեց 5000 օժանդակ օդափոխման սարքավորումների և միլիոնավոր պաշտպանիչ դիմակների ժամանակին ձեռքբերում: Նման սարքերի առաքումը ներկայումս ընթացքի մեջ է և կավարտվի 45 օրվա ընթացքում։
Աշխատատեղերի և եկամուտների պահպանումը շատ կարևոր է ընտանիքներին և բիզնեսին պաշտպանելու համար կորոնավիրուսային պանդեմիայի տնտեսական հետևանքներից: 2-րդ միջոցառման իրականացման նպատակով Կառավարությունը հատկացրել է 10,3 միլիարդ եվրոսոցիալական ապահովության ցանցը ուժեղացնելու համար, մասնավորապես ՝ ժամանակավոր գործազրկության նպաստները յուրաքանչյուր արտադրական ոլորտի աշխատողների համար, ներառյալ հինգից պակաս աշխատող ունեցող ձեռնարկությունների համար:
Այս միջոցառման շահառու են նաև այն մարդիկ, ովքեր չունեն մշտական աշխատանք, այլ ունեն սեզոնային զբաղվածություն՝ գրեթե 5 մլն մարդ։
Բացի այդ, միջոցառման շրջանակներում ընտանիքները կարող են դիմել հիպոթեքային վարկի մարման դադարեցման համար, եթե համաճարակի պատճառած վնասները սպառնում են նրանց կենսապահովմանը:
Նույն միջոցառման շրջանակներում նախատեսվել է մարտ և ապրիլ ամիսներին հաշմանդամ ընտանիքի անդամին պահող անձանց տրվող վճարովի արձակուրդը երեք օրվա փոխարեն երկարաձգել ամսական 12 օր: Լրացուցիչ ռեսուրսներ տրամադրել լրացուցիչ 1000 բժշկի և արտաժամյա աշխատանք իրականացնող ոստիկանական անձնակազմին վճարելու համար։
Այս միջոցները նպատակ ունեն պաշտպանել աշխատողների եկամուտները և, միևնույն ժամանակ, ընկերություններին թույլ տալ վերակազմակերպել աշխատավայրը՝ աշխատողների առողջությունն ու անվտանգությունը պահպանելու համար:
Բացի այդ, մարտի 14-ին Կառավարությունը, արհմիությունները և գործատուների ասոցիացիաները ստորագրեցին արձանագրություն, որտեղ սահմանվում է միջոցառումների մի շարք ` աշխատողների առողջության և անվտանգության առավելագույն չափանիշները ապահովելու համար:
Արձանագրության իրականացումը նախատեսում է նվազագույնի հասցնել համաճարակի ազդեցությունը տնտեսական գործունեության վրա` միաժամանակ ապահովելով անվտանգության պահանջների միատեսակ կիրառում ամբողջ երկրում այնպես, ինչպես սահմանված են առողջապահական մարմիններում: 3-րդ միջոցառման շրջանակներում վարկային առաջարկին աջակցելու համար Կառավարության ծրագրում հատկացվել է լրացուցիչ 5,1 միլիարդ եվրո, որը վարկեր կհատկացնի ՓՄՁ-ներին։
Փաթեթը բաղկացած է հետևյալ գործիքներից. Փոքր և միջին բիզնեսի համար վարկի մարման արտոնյալ պայմանների ապահովում, ներառյալ հիփոթեքային վարկերը: ՓՄՁ երաշխիքային հիմնադրամի բարելավում: Հիմնադրամի չափը ավելացել է ավելի քան 150% -ով ՝ ներկայիս 40 միլիարդից հասնելով ավելի քան 100 միլիարդի երաշխավորված ֆինանսավորման:
Ֆինանսական և ոչ ֆինանսական ընկերություններին խթանող միջոցներ` վարկառուների կողմից հետաձգված վճարումների հետևանքով առաջացած իրացվելիության ռիսկը նվազեցնելու և հարկային պարտավորությունները կատարելու համար։
4. Կասեցնելով հարկային վճարումները՝ և՛ աշխատողների, և՛ բիզնեսի համար, հարկային խթանների տրամադրում (1.6 միլիարդ եվրո)
4-րդ միջոցառման շրջանակներում կառավարությունը դադարեցրել է մի շարք հարկերի վճարումները հարկ վճարողներին օգնելու համար, և ներմուծել է հարկային խթաններ և վարկեր՝ տնտեսությանը աջակցելու համար:
Հիմնական միջոցառումները հետևյալներն են.
Մարտ ամսին հարկերի և սոցիալական ապահովագրության վճարները դադարեցվել են մեծ թվով հարկ վճարողների համար:
Դրանք ներառում են բոլոր բիզնեսները, որոնք ունեն 2 միլիոն եվրոյից ցածր շրջանառություն, ինչպես նաև արտակարգ իրավիճակի հետևանքով ծանր հարվածներ կրող ոլորտներին պատկանող հարկ վճարողները (օրինակ ՝ զբոսաշրջություն, տրանսպորտ, ռեստորաններ ու սրճարաններ, կինոթատրոններ և այլն):
Վերսկսվելուց հետո այդ հարկային վճարումները կարող են կատարվել առավելագույնը հինգ տարվա ընթացքում: Հարկային հսկողությունները, հարկադրանքի հիման վրա հավաքագրումը, դատական քննությունը և հարկերի կատարման պարտավորությունները դադարեցվել են մինչև հունիս:
ՀԱՏՈՒԿ ԲՈՆՈՒՍ ԱՇԽԱՏՈՂԻ ՀԱՄԱՐ՝
100 եվրո բոնուս է տրվում բոլոր այն աշխատողներին, ովքեր ստիպված են և շարունակում են աշխատել ռիսկային պայմաններում։
Առևտրային վարձավճարների հարկային վարկ. խանութներին և փոքր խանութներին, որոնք փակված են արտակարգ իրավիճակների պատճառով, տրվում է մարտ ամսվա համար վճարված հարկի 60% -ին հավասար:
Կենտրոնական և տեղական պետական կառավարման մարմիններին, ներառյալ համայնքապետարաններին աջակցելու համար լրացուցիչ միջոցառումներն արժեն 4,5 միլիարդ եվրո:
Միջոցառումների ազդեցությունը պետական բյուջեի կայունության վրա
Առաջին փաթեթը կհանգեցնի 2020 թվականին ՀՆԱ-ի (մոտ 20 միլիարդ) մոտ 1,1 տոկոսային կետով զուտ փոխառության աճին և կբերի դեֆիցիտի ժամանակավոր աճ, որն արդեն իսկ հաստատված է Իտալիայի խորհրդարանի երկու պալատներում ՝ ձայների բացարձակ մեծամասնությամբ։ Ֆինանսական միջոցները, որոնք պետական բյուջեի տարեկան ծրագրով նախատեսված էին ոչ գերակա ուղղությունների համար, ելնելով իրավիճակից, վերաբաշխվելու են այն ճյուղերի մեջ, որոնք ունեն առավել առանցքային նշանակություն՝ ճգնաժամը հաղթահարելու հարցում։
Պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը կայունացել է վերջին տարիներին: Արտակարգ միջամտությունների համար անհրաժեշտ ավելի մեծ դեֆիցիտը, հավանաբար, կհանգեցնի հարաբերակցության բարձրացմանը 2020 թվականին:
Հաջորդ տնտեսական և ֆինանսական փաստաթղթում Կառավարությունը կներկայացնի քաղաքականության սցենար, որը համահունչ կլինի ոչ միայն իտալական տնտեսության վերագործարկման ռազմավարությանը, այլև եռամյա ծրագրավորման ժամանակահատվածում պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցության անկման նպատակին։
Իրավիճակային լուծումները ԵՄ գործունեության համատեքստում
Իտալիայի կառավարության կողմից իրականացվող միջոցառումները համատեղելի են եվրոպական կարգավորող միջոցառումների շրջանակի հետ։ Այս համատեքստում, ԵԿԲ-ն խստորեն աջակցում է եվրագոտու կառավարությունների և եվրոպական կառույցների հանձնառությանը համատեղ և համակարգված քաղաքական գործողություն իրականացնելու հարցում և ընդունեց միջոցառումների փաթեթ` ընտանիքների, բիզնեսի աջացության և բանկերի իրացվելիության ու ֆինանսավորման պայմանների ապահովման համար՝ օգնելով պահպանել կանոնավոր վարկային հոսքը դեպի իրական տնտեսություն:
Եվրոպան փորձում է գործել արագորեն և ճկուն՝ արձագանքելով զարգացումներին, բայց թե որքանով են իրականացված քայլերն արդյունավետ, ցույց կտան արդյունքները:
Ընդհանուր առմամբ, Կառավարությունը վճռական է տրամադրված անել այն, ինչ անհրաժեշտ է, որպեսզի արդյունավետորեն հաղթահարվեն առկա մարտահրավերները և վերականգնվի վստահությունը տարածաշրջանի երկրների ու տնտռսությունների նկատմամբ։
Executive Management ընկերության կարծիքով հետաքրքրական է նաև այն հանգամանքը, որ համավարակի բռնկման նախնական փուլում Իտալիային նախ և առաջ ձեռք մեկնեց Չինաստանը, այլ ոչ թե ԵՄ անդամ երկրները: Այս հանգամանքը ևս մեկ անգամ գալիս է փաստելու, որ չնայած լիարժեք ինտեգրացիոն կառույց լինելուն՝ ԵՄ-ն դեռևս չի կարողանում ամբողջապես ապահովել անդամ երկրների միջև փոխըմբռնման և փոխգործակցության կայուն մթնոլորտը:
Ամփոփելով՝ Executive Management ընկերությունը կարծում է, որ լինելով համաճարակից տուժած առաջին եվրոպական երկիրը՝ Իտալիան դարձավ օրինակ յուրաքանչյուր երկրի համար։ Ըստ այդմ, անհրաժեշտ է կիրառել համապատասխան միջոցառումները դեռևս համաճարակի բռնկման առաջին փուլում, այլ ոչ թե գլորել տնտեսությունը անդունդ և դրանից հետո մտածել այն կրկին վեր բարձրացնելու մասին։
Executive Management ընկերությունը գտնում է, որ կիրառվող միջոցառումները Իտալիայում բավական ուշացած են։ Ինչու՞։ Խնդիրը կայանում է այն բանի մեջ, որ Իտալիան լրացուցիչ բուժանձնակազմի և բժշկական միջոցների ներգրավման միջոցառումների ֆինանսավորում սկսել է իրականացնել միայն մարտի կեսերին՝ այն շրջանում, երբ մահացության ու վարակակիրների թվով արդեն լուրջ սպառնալիք էր տարածաշրջանի համար։
Հաջորդ խնդիրը կապված է այն բանի հետ, որ միջոցառումների փաթեթում բացակայում է գյուղոլորտի աջակցությանն ուղղված ծրագրային փաթեթը։ Ուստի, ըստ Executive Management ընկերության, միջոցառումները գուցե և երկարաժամկետում կունենան դրական էֆեկտ, բայց միջին և կարճաժամկետ հատվածներում էական արդյունք ունենալու հույսեր կարելի է չփայփայել, քանի որ բացակայում է աջակցությունն այն ոլորտին, որը ներկայումս պարենային անվտանգության ապահովման տեսանկյունից համաշխարհային հանրության շրջանում ձեռք է բերել առաջնային նշանակություն։
Հեղինակ՝
Executive Management
Աղբյուրներ`
Իտալիայի կառավարության կայքէջ՝
http://www.mef.gov.it/en/covid-19/misure-coronavirus.html
ԵՄ վիճակագրական կենտրոնի կայքէջ՝
https://ec.europa.eu/eurostat/web/covid-19/overview
https://www.statista.com/markets/422/topic/511/italy/
Drug contract manufacture in Italy concentrated in worst-hit COVID-19 regions, says GlobalData
